Bohater ludzi pracy - Aleksy Rżewski

1 maja, w dniu Święta Pracy spotkaliśmy się na Starym Cmentarzu w Łodzi aby uczcić pamięć Aleksego Rżewskiego - pierwszego prezydenta Łodzi w wolnej Polsce po 1918 r., bohatera rewolucji 1905 r., opiekuna ludzi pracy, zasłużonego członka PPS. Na symbolicznym grobie prezydenta, kwiaty złożyli przedstawiciele władz miejskich - Wiceprezydent Miasta Łodzi Małgorzata Moskwa-Wodnicka, Przewodniczący Rady Miejskiej w Łodzi Bartosz Domaszewicz i Wiceprzewodnicząca Rady Miejskiej w Łodzi Paulina Setnik.

fot. Patryk Wacławiak / UMŁ
5 zdjęć
ZOBACZ
ZDJĘCIA (5)

Aleksy Rżewski to postać szczególnie związana z Świętem Pracy 1 maja, przede wszystkim poprzez tradycje PPS. To właśnie polscy socjaliści organizowali pierwsze spontaniczne manifestacje pamięci ludzi pracy. Obchody dnia 1 Maja na świecie zaczęły się w 1899 roku jako upamiętnienie strajku chicagowskich robotników na rzecz 8-godzinnego dnia pracy (miały one miejsce w 1886 roku).

Rżewski był aktywnym członkiem PPS, bohaterem rewolucji 1905 roku. W czasach rewolucji był orędownikiem rozwoju i powszechnego kształcenia robotników. Brał udział w walkach na ulicach, nie unikał ryzyka, w wyniku czego często zostawał ranny. Znany z wielu brawurowych akcji oraz ucieczek.

Aleksy Rżewski został prezydentem Łodzi w 1919 roku. Zastał miasto bardzo staroświeckie i pozbawione wygód: z niewielką liczbą szkół, słabą infrastrukturą i poziomem usług komunalnych. Na reformy czekał np. transport publiczny, ośrodki edukacji, wychowania i kultury.

Osiągnięcia prezydenta Aleksego Rżewskiego:

  • Z inicjatywy prezydenta Rada Miejska w Łodzi, jako pierwsza w Polsce 16 grudnia, wprowadziła nową uchwałę w sprawie obowiązku szkolnego dla dzieci 7-14 lat.
  • W latach 1919/1920 naukę podjęło 51 tys. łódzkich dzieci z 70 tys. objętych obowiązkiem szkolnym. Rodziców zachęcano do prowadzenia dzieci do szkół poprzez darmowe śniadania lub zaopatrywanie małych uczniów w odzież i podręczniki.
  • Otworzono również szkołę dla dorosłych zwaną „miejskim uniwersytetem”
    oraz podjęto się rozbudowy sieci szkół.
  • Samorząd przejął utworzoną wcześniej Miejską Bibliotekę Publiczną, utworzono m.in. bibliotekę dla dzieci.  
  • Miasto uzyskało 1/3 udziałów w Spółce Kolei Elektrycznej Łódzkiej i tym samym wpływ na kształtowanie miejskiej sieci tramwajowej, kierunki linii itp.
  • Rżewski został zapamiętany jako inicjator wielkiej idei kanalizacji miasta. W mieście zaczęły powstawać miejskie łaźnie, a nowe szkoły wyposażone były w umywalnie.
  • Zainicjował budowę Parku Ludowego (później Park im. Józefa Piłsudskiego).

Po zakończeniu prezydentury Rżewski był naczelnikiem Urzędu Stanu Cywilnego w Łodzi, następnie starostą łódzkim. Był prezesem, twórcą, przewodniczącym i członkiem licznych towarzystw i stowarzyszeń. Na początku II wojny światowej został aresztowany i prawdopodobnie rozstrzelany w Lesie Łagiewnickim.

Aleksy Rżewski nie ma w Łodzi pomnika. Upamiętnia go symboliczny grób na Starym Cmentarzu. Miejsce pochówku nie jest znane. Przypominają go także portrety wiszące w łódzkim magistracie, m.in. u wejścia do Dużej Sali Obrad Rady Miejskiej. Przechodnie, zwłaszcza młodzież, mogą również odwiedzić podwórko przy Wólczańskiej 61, gdzie znajduje się mural. Także w Lesie Łagiewnickim zlokalizowana jest mogiła pamiątkowa, w miejscu, gdzie Niemcy rozstrzelali łódzką inteligencję, w tym Aleksego Rżewskiego.

Zobacz również:

Noc Świętojańska w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi

Mateusz Raczyński

W niedzielę 22 czerwca 2025 r. o godz. 22.00 w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi rozpocznie się widowisko… więcej

fot. P. Kabat

Warsztaty ogrodnicze "Zioła w ogrodzie" w ramach Akademii Różnorodności Ogrodu Botanicznego w Łodzi

Mateusz Raczyński

Serdecznie zapraszamy w dniach 10.06.2025 (wtorek) o godz. 11.30 i 12.06.2025 r. (czwartek) o godz.… więcej

Wystawa „Kaktusów i innych sukulentów” w Palmiarni w Łodzi

Aleksandra Nowacka / Palmiarnia

Serdecznie zapraszamy wraz z członkami Polskiego Towarzystwa Miłośników Kaktusów Oddział Łódzki w… więcej

Rodzinne spotkania w Botaniku - „W królestwie zapylaczy”

Mateusz Raczyński

Serdecznie zapraszamy rodziny z dziećmi w dniu 31 maja 2025 r. (sobota) o godzinie 11:00 na kolejne… więcej

Majówka w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi 25.05.2025

Mateusz Raczyński

W dniu 25.05.2025 r. w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi odbędzie się impreza plenerowa pt.: ”Majówka w… więcej

Fb Ogrodu
Fb Palmiarni