85. rocznica utworzenia przez Niemców Litzmannstadt Getto

8 lutego 1940 roku okupujący Polskę Niemcy utworzyli w Łodzi Litzmannstadt Getto. Było ono jednym z pierwszych na ziemiach polskich i najdłużej istniejącym. Funkcjonowało do 1944 roku i było drugim, co do wielkości po getcie warszawskim.

Fotografia z początków tworzenia zamkniętej dzielnicy Litzmannstadt Ghetto (1939/1940)

Władze niemieckie pod koniec 1939 roku dążyły do stworzenia na terenie miasta getta dla Żydów. Ci po opuszczeniu swoich mieszkań, sklepów i fabryk zamieszkali w najbardziej zaniedbanej części Bałut i Starego Miasta. Obszar getta wynosił 4 km kw., na którym znalazło się 160 tysięcy ludzi. Całkowite odizolowanie od reszty miasta nastąpiło 30 kwietnia 1940 roku, gdy otoczono go murem i ogrodzeniem z drutu kolczastego.

Gettem zarządzał kupiec z Bremy Hans Biebow, zaś na przełożonego Starszeństwa Żydów wybrano Chaima Mordechaja Rumkowskiego. Stało się ono ogromnym ośrodkiem przemysłowym, produkującym na potrzeby Niemiec. W getcie działało prawie 100 fabryk, w których wytwarzano mundury, czapki, obuwie i plecaki żołnierskie. Produkowano też bieliznę, meble, a nawet zabawki.

W styczniu 1942 roku z Litzmannstadt Getto rozpoczęły się masowe deportacje Żydów do niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem. Do maja 1943 roku zamordowano ponad 57 tysięcy osób. Kolejne deportacje przyniosły śmierć ponad 15 tysięcy Żydów, w tym dzieci do 10 lat i osoby powyżej 65 lat. Transporty wznowiono w czerwcu 1944 roku -  najpierw do Kulmhof, później zaś do Auschwitz-Birkenau. Ostatni transport wyjechał z Łodzi do KL Auschwitz 29 sierpnia 1944 roku. Łącznie przez Litzmannstadt Getto przeszło ponad 200 tysięcy Żydów z Łodzi i okolic, a także z Czech, Niemiec, Austrii i z Luksemburga. Ocalało jedynie od 7 do 13 tysięcy osób.

Na terenie getta Niemcy stworzyli też Zigeunerlager - obóz dla 5 tysięcy Romów i Sinti z Austrii, który istniał od września 1941 roku przez raptem kilka miesięcy. Warunki, w których przebywali, spowodowały wybuch epidemii tyfusu i zmarło ponad 700 osób. W styczniu 1942 roku Niemcy podjęły decyzję o likwidacji obozu, których także wywieziono do Kulmhof w Chełmnie nad Nerem.

Drugim odizolowanym obozem, znajdującym się na obszarze Litzmannstadt Getto był obóz dla dzieci i młodzieży polskiej przy ulicy Przemysłowej. Jego funkcjonowanie datuje się od grudnia 1942 roku do wkroczenia Armii Czerwonej do Łodzi w styczniu 1945 roku. Więźniami obozu były polskie dzieci w wieku od kilku do 16 lat. Warunki pobytu w obozie były ciężkie i prowadziły do biologicznego wyniszczenia. Wiele przebywających tam dzieci zmarło z powodu głodu, chorób czy pobicia przez niemieckich funkcjonariuszy.

Zobacz również:

Noc Świętojańska w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi

Mateusz Raczyński

W niedzielę 22 czerwca 2025 r. o godz. 22.00 w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi rozpocznie się widowisko… więcej

fot. P. Kabat

Warsztaty ogrodnicze "Zioła w ogrodzie" w ramach Akademii Różnorodności Ogrodu Botanicznego w Łodzi

Mateusz Raczyński

Serdecznie zapraszamy w dniach 10.06.2025 (wtorek) o godz. 11.30 i 12.06.2025 r. (czwartek) o godz.… więcej

Wystawa „Kaktusów i innych sukulentów” w Palmiarni w Łodzi

Aleksandra Nowacka / Palmiarnia

Serdecznie zapraszamy wraz z członkami Polskiego Towarzystwa Miłośników Kaktusów Oddział Łódzki w… więcej

Rodzinne spotkania w Botaniku - „W królestwie zapylaczy”

Mateusz Raczyński

Serdecznie zapraszamy rodziny z dziećmi w dniu 31 maja 2025 r. (sobota) o godzinie 11:00 na kolejne… więcej

Majówka w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi 25.05.2025

Mateusz Raczyński

W dniu 25.05.2025 r. w Ogrodzie Botanicznym w Łodzi odbędzie się impreza plenerowa pt.: ”Majówka w… więcej

Fb Ogrodu
Fb Palmiarni