Ochrona gatunkowa
Jednym z podstawowych zadań Ogrodu Botanicznego jest działalność na rzecz ochrony gatunków roślin, które z różnych przyczyn zagrożone są wyginięciem w środowisku przyrodniczym.
W Polsce do tej grupy roślin zalicza się ponad 500 gatunków co stanowi ok. 20% flory naszego kraju. Szanse przetrwania zagrożonych gatunków zwiększa się m.in. poprzez zbiór nasion lub przeniesienie występujących w naturze okazów roślin do ogrodów botanicznych, gdzie są pielęgnowane, uprawiane w odpowiednich warunkach i mnożone. Jest to tzw. ochrona ex situ (ochrona poza miejscem naturalnego występowania). Należy podkreślić, iż do takich działań ogrody uprawnione są na mocy Ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, a każdorazowy zbiór roślin chronionych wymaga zezwolenia odpowiednich instytucji państwowych.
Ogród Botaniczny w Łodzi jest miejscem ochrony ex situ ponad 40 gatunków roślin chronionych lub zagrożonych wyginięciem na stanowiskach naturalnych. Ta liczba stale się zwiększa wraz ze wzrostem potrzeby objęcia taką formą wsparcia kolejnych ginących taksonów.
W Ogrodzie ochroną ex situ objęte są np.:
- miłek wiosenny Adonis vernalis L.,
- zawilec wielkokwiatowy Anemone sylvestris L.,
- naparstnica zwyczajna Digitalis grandiflora Mill.,
- len złocisty Linum flavum L.,
- długosz królewski Osmunda regalis L.,
- pięciornik drobnokwiatowy Potentilla micrantha Ramond ex DC. in Lam. et DC.,
- ostnica Jana Stipa joannis Čelak. s.s.,
- ostnica włosowata Stipa capillata L.,
- kosaciec syberyjski Iris sibirica L.,
- pełnik europejski Trollius europaeus L.,
- żmijowiec czerwony Echium russicum J.F. Gmel,
- wiśnia karłowata Cerasus fruticosa Pall.,
- czyściec kosmaty Stachys germanica L. i wiele innych gatunków.
